Legalnie.eu

Wydawać by się mogło, że przejście przez procedurę ubezwłasnowolnienia przed Sądem Okręgowym pozwoli Ci na prowadzenie spraw osoby, której...

Mam postanowienie o ubezwłasnowolnieniu - co dalej?

Dodane przez | 18:05 2020/07/03
Wydawać by się mogło, że przejście przez procedurę ubezwłasnowolnienia przed Sądem Okręgowym pozwoli Ci na prowadzenie spraw osoby, której ubezwłasnowolnienie dotyczy. Niestety samo postanowienie nie wystarczy. Konieczne jest przeprowadzenie kolejnego postępowania, już krótszego i mniej skomplikowanego, w celu ustanowienia opiekuna/kuratora dla osoby ubezwłasnowolnionej.



Zanim przejdę do wyjaśnienia na czym polega opieka i kuratela, słów kilka o tym, co dzieje się po wydaniu orzeczenia przez Sąd Okręgowy.

Środek odwoławczy
Musisz wiedzieć, że od postanowienia Sądu Okręgowego o ubezwłasnowolnieniu służy apelacja. Wnosi się ją w ten sposób, że w ciągu 7 dni od ogłoszenia postanowienia trzeba złożyć wniosek o sporządzenie uzasadnienia postanowienia i doręczenie go. Wniosek ten nie jest darmowy, opłata wynosi 100 zł. Następnie, po sporządzeniu takiego uzasadnienia i doręczenia go przez Sąd, masz 14 dni na złożenie apelacji. Apelację składa się do Sądu Apelacyjnego, za pośrednictwem Sądu, który wydał orzeczenie (czyli apelację musisz skierować do Sądu Apelacyjnego, ale za pośrednictwem Sądu Okręgowego).

Prawomocność i przesłanie odpisu orzeczenia do sądu opiekuńczego
Jeżeli żaden z uczestników postępowania nie złoży wniosku o sporządzenie uzasadnienia, postanowienie staje się prawomocne po upływie 7 dni od dnia jego ogłoszenia. Tego terminu nie da się w żaden sposób skrócić ani wydłużyć. 
Jest to o tyle ważne, że dopiero po prawomocności orzeczenia, odpis prawomocnego postanowienia (na ogół wraz z aktami sprawy o ubezwłasnowolnienie) zostanie przesłany do sądu opiekuńczego, który zajmie się sprawą ustanowienia opiekuna/kuratora. Zatem postępowanie sąd opiekuńczy wszczyna z urzędu, nie jest konieczne składanie przez Ciebie kolejnego wniosku.  
Właściwym sądem opiekuńczym jest Sąd Rejonowy, w którego obszarze właściwości zamieszkuje osoba ubezwłasnowolniona, albo w którym przebywa na stałe (np. w Domu Pomocy Społecznej).

Opieka
Ustanawia się ją dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie. Trzeba mieć na uwadze, że osoba, która zostanie ustanowiona opiekunem jest obowiązana tę opiekę przyjąć. Zwolnić z jej objęcia może tylko Sąd z ważnych powodów.  
Według kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w pierwszej kolejności rozpatruje się, czy opiekunem może być małżonek osoby ubezwłasnowolnionej, a w przypadku jego braku – matka lub ojciec. 
Opiekunem nie może być osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych i została pozbawiona przez sąd praw publicznych. Jeżeli ubezwłasnowolnioną jest osoba małoletnia (między 13. a 18. rokiem życia), opiekun nie może być pozbawiony władzy rodzicielskiej lub skazany za przestępstwo z katalogu wymienionego w art. 148 § 1a kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. 
Objęcie opieki następuje przez złożenie przyrzeczenia przez opiekuna przed sądem opiekuńczym. Po jego złożeniu sąd wyda stosowne zaświadczenie, które upoważnia do działania w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej. 

Obowiązki opiekuna
Opiekun musi składać sądowi opiekuńczemu ustnie albo na piśmie sprawozdania dotyczące osoby, którą się opiekuje. Osobno składa się również sprawozdanie z zarządu majątkiem osoby pozostającej pod opieką.
W przypadku ważniejszych spraw, które dotyczą osoby ubezwłasnowolnionej, musisz posiadać zgodę sądu opiekuńczego. Takimi sprawami są np. przyjęcie lub odrzucenie spadku, sprzedaż nieruchomości, wynajem mieszkania należącego do osoby ubezwłasnowolnionej. 
Po objęciu opieki musisz sporządzić spis inwentarza majątku osoby ubezwłasnowolnionej i złożyć go do Sądu. Spis inwentarza to tak naprawdę wypisanie wszystkich aktywów ubezwłasnowolnionego, ze wskazaniem przybliżonej wartości każdego przedmiotu z osobna, oraz wszystkich długów (również z wskazaniem wysokości każdego z osobna). Na podstawie spisu sąd może nakazać spieniężenie niektórych przedmiotów, ulokowanie gotówki na rachunku bankowym lub złożenie rzeczy wartościowych do depozytu sądowego. 

Nadzór nad sprawowaniem opieki
Przez cały czas trwania opieki, nadzór nad nią sprawuje sąd opiekuńczy, tzn., że Sąd może żądać od Ciebie wyjaśnień we wszystkich sprawach z zakresu opieki oraz zarządu majątkiem ubezwłasnowolnionego, w tym do przedstawiania dokumentów potwierdzających Twoje wyjaśnienia. 
Takie sprawozdania są wymagane co najmniej raz w roku. Musisz liczyć się z tym, że będziesz musiał stawiać się na posiedzenia do sądu opiekuńczego w celu zdania relacji z opieki. Niestety jest to konieczne, bo Sąd musi badać, czy nie jest naruszane dobro osoby ubezwłasnowolnionej. 

Kuratela
Ustanawia się ją dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo. Taka osoba nie potrzebuje kogoś do prowadzenia jej spraw, a jedynie konieczna jest do tego pomoc kuratora.  Daje to większą swobodę w podejmowaniu decyzji, niż ma osoba ubezwłasnowolniona całkowicie. 
Kurator jest powołany do reprezentowania osoby ubezwłasnowolnionej i do zarządzania jej majątkiem jedynie, gdy sąd opiekuńczy tak postanowi, ponieważ głównym celem kurateli jest pomoc, doradzanie osobie ubezwłasnowolnionej. Jednak dotyczy to spraw kierowanych na zewnątrz, tzn. pomoc w sporządzaniu pism procesowych, załatwianiu spraw administracyjnych, na poczcie, pomoc w rejestracji na badania lekarskie itp.
Jednak musisz wiedzieć, że niezależnie od tego, czy Sąd ustanowi Ciebie do reprezentowania i zarządzania majątkiem ubezwłasnowolnionego, to z mocy samego kodeksu cywilnego masz prawo i obowiązek do udzielania zgody na dokonane przez osobę ubezwłasnowolnioną czynności prawne albo ich zatwierdzania (art. 17 i 18 kodeksu cywilnego). Przykładowo i w uproszczeniu - gdy osoba ubezwłasnowolniona zaciągnie kredyt w banku, musisz wyrazić na to swoją zgodę. Jeżeli wiesz, że nie będzie ona w stanie spłacić tego kredytu, wówczas zwracasz się do banku z pismem, że nie wyrażasz zgody na tę umowę. W takiej sytuacji umowa jest nieważna i musisz zwrócić to, co osoba ubezwłasnowolniona dostała od banku. 
W przypadku ważnych spraw (np. sprzedaży mieszkania ubezwłasnowolnionego), kurator przed udzieleniem zgody powinien uzyskać na to zgodę sądu opiekuńczego. 
Generalnie zasady dotyczące opieki, stosuje się w przypadku kurateli. Kuratora ustanawia sąd opiekuńczy, który podejmuje postępowanie z urzędu. Wszczyna je po uzyskaniu odpisu postanowienia o ubezwłasnowolnieniu częściowym od sądu, który to ubezwłasnowolnienie orzekł. Na kuratora w pierwszej kolejności powinno wskazywać się małżonka ubezwłasnowolnionego, a gdy go brak – matkę lub ojca. W dalszej kolejności powinni objąć tę funkcję: krewni, pracownicy instytucji pomocy społecznej albo organizacji społecznej. 

                                                                               Autor artykułu: Natalia Indyka - aplikant radcowski

0 komentarze: