Kto i na jakich zasadach ma dostęp do informacji medycznych o stanie zdrowia pacjenta?

Jednym z zasadniczych uprawnień pacjenta jest prawo do informacji o stanie zdrowia. Prawo to jest jednym z głównych aspektów prawa człowieka do prywatności. Jest ono warunkiem wykonywania innych praw, zwłaszcza w zakresie wyrażania zgody na podjęcie czynności medycznych.

Prawo pacjenta do informacji nieodzownie związane jest z obowiązkiem osoby wykonującej zawód medyczny do udzielenia informacji o stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu, zgodnie z posiadanymi przez nią uprawnieniami.

Powyższy obowiązek, oprócz lekarza, dotyczy również reprezentantów innych zawodów medycznych, przy czym zakres przedmiotowy inaczej wygląda w zależności od wykonywanego zawodu.

Wyróżnia się dwa zakresy obowiązku informacji:

1)      podmiotowy;

2)      przedmiotowy.

 

Zakres podmiotowy                                                     

 

Osobami, którym przysługuje uprawnienie do powzięciu informacji medycznych od podmiotu medycznego są:

·         pacjent;

·         jego przedstawiciel ustawowy;

·         opiekun prawny;

·         osoba bliska;

·         inna osoba wskazana przez pacjenta.

Prawo do informacji w pełnym zakresie prawodawca przyznał pełnoletnim pacjentom i pacjentom małoletnim, którzy ukończyli szesnasty rok życia. Osoba, która ukończyła szesnasty rok życia, ma prawo do informacji w tym samym zakresie co jej przedstawiciel ustawowy. Uprawnienia te są niezależne. Wynika stąd też obowiązek informowania przez osoby wykonujące zawód medyczny każdej z tych osób, uwzględniając uprawnienie do wyrażenia zgody lub jej odmowy na czynności medyczne przez pacjenta małoletniego i przedstawiciela ustawowego (tzw. zgoda kumulatywna).

Natomiast, osoba która nie ukończyła szesnastego roku życia, ma prawo do informacji w zakresie do prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego i terapeutycznego oraz wyrażenia swojego zdania.

W sytuacjach nadzwyczajnych, osobą uprawnioną do otrzymywania informacji o stanie zdrowia pacjenta jest również jego opiekun faktyczny, przy czym uprawnienie to ograniczone jest tylko do informacji w zakresie niezbędnym do wyrażenia lub odmowy zgody na przeprowadzenie badania fizykalnego pacjenta małoletniego, całkowicie ubezwłasnowolnionego lub niezdolnego do świadomego wyrażenia zgody. Zdarzenia te są zazwyczaj związane z nieobecnością przedstawiciela ustawowego lub jego brakiem. Co ważne pacjent, a także jego przedstawiciel ustawowy są uprawnieni do wyrażenia zgody na udzielenie informacji o stanie zdrowia innym osobom.

Oświadczenie pacjenta o upoważnieniu przez niego innej osoby do dostępu do informacji o jego stanie zdrowia, może być złożone w formie pisemnej albo ustanej z wpisem do dokumentacji medycznej dokonanym przez pracownika medycznego.

W przypadku pacjenta nieprzytomnego, który wcześniej nie upoważnił nikogo do otrzymywania w jego imieniu informacji, dotyczącej jego stanu zdrowia i udzielonych świadczeń zdrowotnych, osoba wykonująca zawód medyczny może udzielić informacji osobie bliskiej lub osobie, co do której jest przekonana, że działa ona w interesie chorego.

Dwa wyjątki, gdy podmiot wykonujący zawód medyczny nie musi udzielać informacji:

1.    gdy pacjent jest nieprzytomny lub z innego powodu niezdolny do przyjęcia informacji, a niepodjęcie leczenia grozi mu bezpośrednią szkodą;

2.    gdy odsłonięcie informacji (w szczególności diagnozy i rokowania), byłoby z medycznego punktu widzenia szkodliwe dla pacjenta (jego stanu psychicznego i procesu leczenia).

Za karygodne należy uznać zaniechanie przez podmiot wykonujący zawód medyczny obowiązku informowania na podstawie dorozumianego (konkludentnego) zachowania pacjenta. Zrzeczenie się prawa do informacji przez pacjenta musi być wolne od jakichkolwiek nacisków ze strony pracowników służby zdrowia.

Zakres przedmiotowy

Najogólniej rzecz ujmując sprowadza się on do zasady: ,,pacjent ma prawo do prawdy’’. Lekarz zobligowany jest do przekazywania informacji związanych ze stanem zdrowia pacjenta i wszystkich innych informacji umożliwiających pacjentowi wyrażenie ŚWIADOMEJ zgody na podejmowanie względem niego czynności medycznych. Obowiązkiem lekarza jest również poinformowanie pacjenta o celu, działaniu i skutkach podawania leków. Ponadto, lekarz zobligowany jest do przekazywania informacji w szerokim zakresie, obejmującym różne obszary procesu udzielania świadczeń zdrowotnych: o stanie zdrowia, o rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia i rokowaniu.

Co istotne, informacja udzielona pacjentowi powinna zostać przedstawiona w sposób dla niego ZROZUMIAŁY, aby mógł ŚWIADOMIE I SWODOBNIE podjąć decyzje co do swojego ewentualnego leczenia. Obowiązek taki jest spełniony, gdy pacjent ZROZUMIE treść komunikatu, a nie tylko go usłyszy.

Pamiętaj:

- masz prawo do świadomego i swobodnego udziału w decyzjach leczniczych, terapeutycznych czy rehabilitacyjnych odnoszących się do stanu Twojego zdrowia;

- oprócz pacjenta dorosłego, również małoletni ma prawo do bycia informowanym o stanie zdrowia i zadawania pytań oraz wyrażania własnego zdania;

- masz prawo żądać informacji, zanim podejmiesz decyzję odnoszącą się do swojego stanu zdrowia, które umożliwią Ci podjąć świadomą decyzję;

- wypełnienie formularza zgody nie zwalnia pracownika służby zdrowia z rozmowy na temat podejmowanych czynności medycznych;

- jeśli nie rozumiesz treści przekazywanych informacji, poproś o ich przedstawienie dla Ciebie w sposób przystępny i zrozumiały.

Pamiętaj:

- masz prawo do świadomego i swobodnego udziału w decyzjach leczniczych, terapeutycznych czy rehabilitacyjnych odnoszących się do stanu Twojego zdrowia;

- oprócz pacjenta dorosłego, również małoletni ma prawo do bycia informowanym o stanie zdrowia i zadawania pytań oraz wyrażania własnego zdania;

- masz prawo żądać informacji, zanim podejmiesz decyzję odnoszącą się do swojego stanu zdrowia, które umożliwią Ci podjąć świadomą decyzję;

- wypełnienie formularza zgody nie zwalnia pracownika służby zdrowia z rozmowy na temat podejmowanych czynności medycznych;

- jeśli nie rozumiesz treści przekazywanych informacji, poproś o ich przedstawienie dla Ciebie w sposób przystępny i zrozumiały.

                                                                

                                                                                    Autor artykułu: adwokat Dominik Kwitliński 

Podobne

Udostępnij