Jest wiele podstaw do orzeczenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów określonego w art. 42 k.k. Są sytuacje, w których Sąd ma obowiązek orzec ten zakaz (obligatoryjne orzeczenie zakazu) oraz sytuacje, w których zakaz może być orzeczony, ale nie musi (fakultatywne orzeczenie zakazu).
Fakultatywne orzeczenie zakazu
Zgodnie z art. 42 § 1 k.k. Sąd może (ale nie musi) orzec
zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w 1 przypadku: w razie skazania
osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w
komunikacji (w szczególności, jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa
wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w
komunikacji) – może to być sytuacja m.in. potrącenia pieszego, znacznego przekroczenia
dozwolonej prędkości, wymuszenia pierwszeństwa przejazdu.
Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku warunkowego umorzenia postępowania. Wiąże się to z krótszym zakazem prowadzenia pojazdów. W razie warunkowego umorzenia postępowania sąd może orzec środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów na okres nieprzekraczający 2 lat. Sąd wtedy może, ale nie ma obowiązku orzekania zakazu prowadzenia pojazdów.
Obligatoryjne orzeczenie zakazu
W art. 42 § 1a – 4 określono sytuacje, w których Sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju. Są to następujące sytuacje:
1. w przypadku skazania za przestępstwo określone w:
- art. 178b lub art. 180a;
- art. 244, jeżeli czyn sprawcy polegał na niezastosowaniu się do zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych;
3. w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a § 4 lub jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2 lub w art. 355 § 2 był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia (zakaz orzeka się dożywotnio);
4. w razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny w warunkach określonych w pkt 3 (zakaz orzeka się dożywotnio).
W powyższych sytuacjach zakaz będzie orzeczony
obligatoryjnie, chyba że w sytuacji określonej w pkt 3 zachodzi wyjątkowy
wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami, który przemawia za
odstąpieniem od orzeczenia zakazu. Musisz wtedy wykazać, że orzeczenie wobec
Ciebie zakazu pociągnie za sobą wyjątkowo negatywne skutki dla Ciebie, czy
najbliższych.
Jakich pojazdów dotyczy zakaz?
Zakazem prowadzenia mogą być objęte pojazdy określonego rodzaju albo wszelkie
pojazdy. Informacja, jakich pojazdów zakaz dotyczy musi znaleźć się w
wyroku.
Zakaz prowadzenia pojazdów a zatrzymanie prawa jazdy
Zakaz prowadzenia pojazdów należy odróżnić od zatrzymania
prawa jazdy. Prawo jazdy może zostać zatrzymanie niezwłocznie po złapaniu
sprawcy przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Zakaz prowadzenia pojazdów jest orzekany
przez Sąd w wyroku karnym.
Okres trwania zakazu
Okres trwania środka w postaci zakazu prowadzenia pojazdu
liczy się od chwili zatrzymania prawa
jazdy. Dlatego też, jeżeli popełniłeś przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu
w komunikacji i organ postępowania przygotowawczego postanowił zatrzymać Twoje
prawo jazdy, najlepiej niezwłocznie oddaj dokument, ponieważ może zdarzyć się,
że wyrok orzekający zakaz zapadnie już po czasie, na jaki Sąd ten zakaz
orzeknie. Powiedzmy, że popełniłeś przestępstwo 1 maja 2017 r. i tego samego
dnia zatrzymano Twoje prawo jazdy. Wyrok w Twojej sprawie zapada 4 maja 2020 r.
(tak, 3 lata to długi okres, ale nierzadko zdarzają się tak długie
postępowania), a Sąd w wyroku określa, że zakaz ma trwać 3 lata – wtedy już po
uprawomocnieniu się wyroku możesz odebrać swoje prawo jazdy (bo wykonałeś już
środek karny).
Dolegliwość zakazu może wiązać się z prawem, do którego
skazany albo zdążył już przywyknąć, albo czerpał z niego uprawnienia do
wykonywania zawodu. Można w tej sytuacji stwierdzić, iż orzeczenie zakazu
prowadzenia pojazdów w stosunku do tzw. kierowców
zawodowych jest szczególnie dolegliwe. Zakaz ten wpływa na sytuację życiową
oraz materialną nie tylko samego skazanego, ale również całej jego rodziny.
Pamiętaj, że okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczonej za inne przestępstwo.
Kim jest uczestnik ruchu?
Sądy nieraz bardzo szeroko rozumieją zwrot “uczestnik ruchu”
i orzekają zakaz prowadzenia pojazdów wobec szerokiego grona, bowiem to pojęcie
obejmuje również m.in. pieszego lub osobę prowadzącą pojazd niemechaniczny. W
teorii widać jednak stanowisko, które zakłada, że zakaz prowadzenia pojazdów
powinien być stosowany tylko wobec tych
sprawców, którzy w chwili popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu
w komunikacji prowadzili pojazd.
Skrócenie zakazu
Zakaz prowadzenia pojazdów orzeka się w latach - od roku do
15 lat (w przypadku wykroczeń zakaz orzeka się od 6 miesięcy do 3 lat). Zakaz
może zostać również orzeczony dożywotnio. Ważnym aspektem jest to, że po
wykonywaniu zakazu przez połowę czasu, na który środek ten został orzeczony, a
w przypadku dożywotniego zakazu - wykonywaniu go przez okres 10 lat - sąd na
wniosek skazanego może orzec o dalszym wykonywaniu tego środka karnego w
postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową. Swój
wniosek powinieneś dobrze uargumentować, podać wszelkie okoliczności i dowody
przemawiające za tym, że przestrzegasz porządku prawnego, a prowadzenie przez
Ciebie pojazdów nie będzie zagrażało bezpieczeństwu w komunikacji. Pamiętaj, że
taka blokada jest zakładana na koszt
skazanego.
Ponadto zgodnie z art. 84 § 1 k.k. Sąd może po upływie połowy okresu, na który orzeczono środki karne wymienione w art. 39 pkt 1-3, uznać je za wykonane, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego, a środek karny był w stosunku do niego wykonywany przynajmniej przez rok. W takim przypadku również powinieneś złożyć stosowny wniosek do Sądu, który wydał wyrok.
Ponowny egzamin
Zgodnie z art. 49 ust. 1 pkt 3b ustawy o kierujących
pojazdami sprawdzeniu kwalifikacji w formie egzaminu państwowego podlega osoba
ubiegająca się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie
tramwajem, którego była pozbawiona na okres przekraczający rok. A więc, jeżeli
orzeczono wobec Ciebie środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów na
okres, który przekracza rok, będziesz musiał zdać ponownie egzamin teoretyczny
oraz praktyczny. Z tego powodu zawsze warto walczyć o orzeczenie zakazu na maksymalnie 1
rok - wtedy nie będzie konieczności sprawdzenia Twoich kwalifikacji.
0 komentarze: