Wiele osób uważa, że postępowanie sądowe nie należy do łatwych. Trudno odmówić im racji. Takie osoby powinny jednak wiedzieć, że nie muszą być osamotnione podczas tego postępowania, ponieważ mogą korzystać ze wsparcia profesjonalnego pełnomocnika. Nie każdy może jednak pozwolić sobie na zatrudnienie wybranego przez siebie adwokata bądź radcy prawnego. Wobec tego zasadne jest pytanie: czy istnieje możliwość uzyskania pomocy profesjonalnego pełnomocnika w sytuacji, gdy sytuacja materialna nie pozwala na zapłatę jego honorarium? Odpowiedź jest jak najbardziej twierdząca. W niniejszym artykule znajdziesz odpowiedź, jakie kroki należy podjąć, aby uzyskać wsparcie pełnomocnika z urzędu.
 |
Natomiast przechodząc do meritum, należy zaznaczyć, że wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu nie wymaga wcześniejszego zwolnienia od kosztów sądowych (więcej na temat zwolnienia od kosztów sądowych znajdziesz w artykule zatytułowanym „Jak wnieść sprawę do Sądu, jeżeli jesteś w trudnej sytuacji materialnej?”, dostępnym pod tym linkiem: https://www.legalnie.eu/2020/06/jak-wniesc-sprawe-do-sadu-jezeli-jestes.html). Jednak uprzednie zwolnienie od kosztów sądowych znacznie ułatwia uzyskanie tego pełnomocnika.
Uwaga: ustanowienie dla strony adwokata lub radcy prawnego nastąpi wówczas, jeżeli Sąd uzna jego udział za potrzebny (artykuł 117 §5 Kodeksu postępowania cywilnego).
W przypadku, gdy już wcześniej uzyskałeś zwolnienie od kosztów sądowych, a dopiero następnie stwierdziłeś, że chciałbyś skorzystać z usług pełnomocnika z urzędu i Twoja sytuacja materialna oraz rodzinna to uzasadnia, możesz złożyć wniosek na późniejszym etapie postępowania.
Wniosek możesz także złożyć przed wszczęciem postępowania (wówczas, jeżeli Sąd ustanowi dla Ciebie pełnomocnika z urzędu, pomoże Ci on przygotować pozew/wniosek w postępowaniu nieprocesowym). Ważne jest jednak to, że jeżeli wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu składany jest samodzielnie (niezależnie od wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych), to należy dołączyć do niego oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Oświadczenie to należy złożyć na urzędowym formularzu, dostępnym w siedzibie dowolnego Sądu bądź w Internecie.
Jeżeli wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu jest składany równocześnie z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych, należy złożyć tylko jedno oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.
Ponadto, Sąd przed ustanowieniem pełnomocnika z urzędu może odebrać od Ciebie przyrzeczenie o treści: „Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożone przeze mnie oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania jest prawdziwe i rzetelne”. Warto pamiętać, że niezależnie od tego, czy Sąd odbierze od Ciebie przyrzeczenie, czy też nie, należy zawsze podawać prawdziwe dane o swojej sytuacji rodzinnej i majątkowej. Za świadome wskazanie nieprawdziwych okoliczności, grożą niemałe konsekwencje w postaci pokrycia wynagrodzenia ustanowionego adwokata lub radcy prawnego, a także grzywny.
Warto również pamiętać, że Sąd może zarządzić stosowne dochodzenie, zmierzające do weryfikacji prawdziwości okoliczności podanych przez Ciebie we wniosku oraz oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.
Wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu należy złożyć w Sądzie, przed którym sprawa ma zostać wytoczona lub już się toczy. Jednak podobnie jak przy wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, tak i przy wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu ustawodawca przewidział pewien wyjątek. Mianowicie, jeżeli osoba ubiegająca się o zwolnienie od kosztów sądowych nie ma miejsca zamieszkania w miejscowości, w której mieści się siedziba Sądu, przed którym sprawa ma zostać wytoczona lub już się toczy, może ona złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w Sądzie Rejonowym właściwym ze względu na miejsce swojego zamieszkania. Z kolei Sąd ten niezwłocznie prześle wniosek Sądowi właściwemu.
Co ciekawe, Sąd cywilny decyduje wyłącznie o tym, czy stronie powinien zostać przyznany pełnomocnik z urzędu. Natomiast konkretnego adwokata bądź radcę prawnego wyznacza nie Sąd, ale właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, o co zwraca się Sąd po wydaniu postanowienia o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu. Warto pamiętać, że w swoim wniosku masz możliwość wskazania konkretnego adwokata bądź radcy prawnego (artykuł 1173 §3 Kodeksu postępowania cywilnego). Wskazanie to nie jest jednak dla okręgowej rady adwokackiej bądź rady okręgowej izby radców prawnych wiążące, ale może przyczynić się do uzyskania pomocy takiego pełnomocnika, którego pomocy najbardziej oczekujesz, a na którego zatrudnienie po prostu nie możesz sobie pozwolić.
Należy także pamiętać, iż istnieje możliwość cofnięcia przez Sąd ustanowienia pełnomocnika. Może się to zdarzyć wówczas, gdy okoliczności, na podstawie których doszło do jego ustanowienia w ogóle nie istniały albo przestały istnieć (a więc wówczas, gdy zmieni się na korzyść Twoja sytuacja rodzinna i majątkowa).
Pamiętaj, że zgłoszenie wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu co do zasady nie wstrzymuje biegu postępowania, które już się toczy. Sąd może jednak wstrzymać rozpoznanie sprawy aż do prawomocnego rozstrzygnięcia Twojego wniosku. W związku z tym Sąd jest władny nie wyznaczać rozprawy, a rozprawę już wyznaczoną może odwołać lub odroczyć. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku, gdy wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu składasz w pozwie bądź przed wszczęciem postępowania (a więc jeszcze przed złożeniem pozwu/wniosku w postępowaniu nieprocesowym). Wtedy Sąd po prostu powinien wstrzymać rozpoznanie Twojej sprawy do momentu aż w sposób prawomocny rozstrzygnie Twój wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.
Wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu jest wolny od opłat. Na postanowienie Sądu odmawiające ustanowienia pełnomocnika z urzędu przysługuje zażalenie osobie niezadowolonej z tego rozstrzygnięcia. Zażalenie to również wolne jest od opłat (artykuł 95 ust. 2 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Jednak obecnie, aby móc wystosować zażalenie, należy złożyć w Sądzie, który wydał postanowienie, wniosek o doręczenie tego postanowienia wraz z jego uzasadnieniem. Od tego wniosku strona musi natomiast uiścić opłatę w wysokości 100 złotych, mimo że samo zażalenie nie podlega żadnej opłacie.
Natomiast jeżeli orzeczenie dotyczące odmowy ustanowienia pełnomocnika z urzędu wydał referendarz sądowy, wówczas na to orzeczenie przysługuje skarga.
Autor artykułu: Krzysztof Leonowicz - aplikant radcowski
0 komentarze: